Ağ içerisindeki her şey protokollere dayanır. Cihazların kullanımı da buna dahildir. Yönlendiriciler içerlerinde yönlendirme tabloları barındırırlar. Bu tabloda belirli bir yöntem takip edilir. Bir yönlendirici kendisine sunulan yolu inceler. Ister statik olarak ister dinamik olarak ağ yolu belirtin, yönlendirici bunu ilk önce inceleyecektir. Kaynak ile hedef arasında birden fazla yol varsa devreye yönlendirme protokolleri girer. Yönlendirme tablosunda administrative distance (yönetimsel uzaklık) değeri en iyi olan yol yönlendirme tablosuna kaydedilir. Dinamik yönlendirme protokolleri ağdaki en iyi ve etkin yolu kendileri üzerindeki algoritmalarla bulurlar. Belirlenen değerler administrative distance olarak adlandırılır.

Peki nedir bu dinamik yönlendirme protokolleri?

RIP

 Açılımı Routing Information Protocol (Yönlendirme Bilgisi Protokolü)dür. Tarihçesine baktığımızda, Xerox’un PUP ve XNS yönlendirme protokollerine dayanılarak geliştirilmiş. RIP’in kullanılması için RIP’i destekleyen yönlendiricilerin olması gerekir. Bu yönlendiriciler arasında otomatik olarak yönlendirme tabloları oluşturur.

Bir ağdaki bilgi alışverişini kolaylaştırır. Eğer RIP protokolü olmazsa, ağınızdaki her değişiklikte, yönlendirme tablolarını elle düzeltmek zorunda kalırsınız. Ancak RIP olursa bunu dert etmenize zaten gerek yok, kendisi otomatik olarak güncelliyor. Aynı zamanda RIP’in şöyle bir özelliği de var, RIP, komşu yönlendiricilerin herhangi birinde yönlendirme tablosundaki değişikliği öğrenince bu bilgileri diğer yönlendiricilere iletir. Böylelikle diğer yönlendiriciler de güncelleme yapabilir.

Ancak RIP’in şöyle bir dezavantajı vardır, RIP destekli router’lar en fazla 15’e kadar çıkabilir. Yani en fazla 15 düğüm noktası destekler. RIP ile birbirlerine bağlı 20 yönlendirici olduğunu düşünün. Her düğüm noktası kontrol edildiği zaman, RIP 16.ya gelmeyecektir. Çünkü 15 düğüm noktası desteklidir. Bu yüzden çok büyük ağlarda kullanılmıyor.

OSPF

Açılımı Open Shortest Path First’dir. Ağ katmanında DARPA Internet Protokolü tabanlı, TCP/IP ağları için bir yönlendirme protokolüdür. OSPF, Dijkstra algoritmasına dayanır. Algoritmanın ismi aynı zamanda OSPF’in bulucusudur. Bu protokolü çıkartma amacı özerk sistemlerdir. Yani şirketinizde, kampüslerde ya da küçük bölgelerde kullanılır. IETF tarafından tasarlandı.

OSPF çok büyük ağlarda kullanılmaktadır. RIP gibi değildir ki 15 düğüm noktasında sonlansın. OSPF tanımlamalarında mantığının kaynağı “equal cost multipath routing” olduğu yazar. Yani eşit maliyetli çok yollu yönlendirme.

Maliyet ve performans açısından şirketler bu protokolü tercih ederler. OSPF, link state (bağlantı durumu) algoritmasını kullanır.

OSPF’in bulunma amaçları vardır. Örneğin internetteki detaylı bilgilerin saklanmasını kolaylaştırmak, ağdaki yönlendirmelerin hızlı olarak hesaplanmasını sağlamak gibi.
Bunlar sadece birkaç özelliğidir. Internet üzerinden daha detaylı bulabilirsiniz.


IGP

Açılımı Interior Gateway Protocol’dür. Özel ya da bağımsız ağlarda kullanılan bir iç protokoldür. Bu çeşit ağlarda temel yalnızca başarı ve hızdır. Bir kesinti olduğunda yani bir yol bozuk çıktığında protokol hemen en uygun yolu bulabilmeli.

RIP ve OSPF protokolleri bu protokole dayanır. 


IGRP

Açılımı Interior Gateway Routing Protocol. RIP protokolünün benzeridir ancak RIP’ten daha etkindir. Küçük ve orta büyüklükteki ağlarda kullanılır. IGRP’nin RIP’ten en büyük farkı, RIP 15 huba (ya da düğüm noktası diyelim) kadar çıkabilirken, IGRP 255 düğüm noktasına kadar çıkabiliyor. Kaynak ve hedef yol arasında çoklu yol bulabilir. Öyle ki karışık ağlarda yol bulmada metrik hesaplamalarıyla kolayca yol bulabilir. Algoritması özelliklerini yansıtır. En fazla 6 yol belirleyebilir. 

Bu özellikleri sayesinde büyük ağlarda da tercih edilir.

EIGRP

Açılımı Enhanced Interior Gateway Routing Protocol. Cisco tarafından tasarlanıldı. IGRP’nin bir gelişmiş sürümüdür. Isminden de anlaşılacağı üzere IGP yapısındadır, oradan gelir. Uzaklık vektörü protokolü kullanır; içerisinde de link state özelliği de var. IP, IPX ya da AppleTalk protokollerini destekler.

EIGRP her ağda kullanılmaz. Bunun için ağ uzmanlarının iyi bir tasarım yapması gerekir. Sizlere yüksek hızlar sunabilir. Bunun sebebi DUAL (Diffusing Update Algorithm) algoritmasını kullanmasıdır. DUAL algoritması yedek yönlendirmeler hesaplamakta.

EIGRP protokolü, yönlendirme tablosunda bir değişiklik olduğunda, sadece güncellenen kısmı gönderir. Haliyle yükleri azaltır.


EGP

Açılımı Exterior Gateway Protocol (Harici Geçityolu Protokolü). Komşu ağlar arasında bilgi alışverişini yapmayı sağlar. Iç ve dış geçitler vardır. Iç geçit protokolüne örnek olarak RIP verilebilir. Çünkü veriyi kendi ağı içinde yönlendirir. Dış geçitte ise durum farklı olarak, dışarıdaki ağ bağlantısını sağlar.


Iki çeşit gateway türü vardır, bunlar: Core Gateway ve Noncore Gateway.

Core Gateway: Tek bir otorite tarafından yönetilen gateway yollarıdır.
Noncore Gateway: Farklı otoriterlerin kontrolündedir.

EGP’nin temel görevleri bellidir:

• Komşular edinir.
• Bu komşular arasında veri alışverişi sağlar.
• Komşulara erişimi denetler.

BGP

Açımlı Border Gateway Protocol. Internete birden fazla noktadan bağlandığınızda, paket trafiğinin nereden aktarılacağına kararı vermesini sağlar, aynı zamanda özerk sistemler arasında ara bağlantı da sağlayabilir. Özerk bir sisteme nasıl erişebileceğinize dair duyuru yapabilir.

BGP’de IP numaralarına benzeyen bir sistem vardır. BGP protokolünde her özerk sistem bir özerk sistem numarasıyla ifade edilir. Bu numaralara Autobomous System Number, As Number denilir. Bu numaraların atanmasını sağlayan kuruluş RIPE’dir.

Bugün geliştirilmekte olan bir çok protokol bulunmaktadır. Bunlardan yaygın kullanılan ağ protokolleri de bulunuyor. Bunlara da diğer bir makalede değineceğim.

Recep ŞERIT

Yararlanılan kaynaklar: Wikipedia, MEB, Ekşi Sözlük, Uludağ Sözlük