Exchange Server, en popüler mail sunucularından biri.

Şirketinizde toplantı odanız  var diyelim. Normal şartlarda o odaya bir kişi görevlendirmelisiniz. Ama Exchange Server var ise toplantı odasında araya kimseyi sokmadan herkesi oraya dahil edebilirsiniz. Forumları örnek verelim. Belirli içerik paylaşıyorsunuz. Bir foruma benzer yapısı var, kullanıcıları foruma dahil edip, burada gönderi paylaştırabiliyorsunuz.

Yalnızca mail server değil. 2007 ile beraber kabuk değiştirdi. 2007'den sonra Role mantığı geldi. Kurarken rollere göre kuruyorsunuz.

• Hub Transport
• Mailbox
• Client Access
• Unified Messaging
• Edge Transport

dediğimiz rol tipleri var.

 Exchange Server'a ne kadar RAM verirseniz o kadar kullanıyor. Diyelim ki 2 tane server'ınız var. Exchange çok fazla RAM tüketiyor, 5 tane rolü bir server üzerine kurmak yerine, hub transport, mailbox gibi rolleri bir server'a, diğerlerini de diğer server'a kurabiliyorsunuz.

Demek istediğim rolleri paylaşabiliyorum. Eskiden 2003'te bunları kullanamıyorduk. Size ne lazımsa onu kurabiliyorsunuz veya kaynak paylaşımı yapabiliyorsunuz. Exchange Server'ı kurabilmek için 4 GB ram gerekli.

Bu rollerle ne yapıyoruz?

Mailbox (MB) rolüyle başlayalım. Bu rolün yaptığı şey şu, maillerimizin saklamamızı sağlayan rol. Iki kullanıcımız var diyelim, ikisini de ayrı ayrı saklar. Size gelen maillerin bir yerde saklanabilmesi için bu rol gerekli. Her kullanıcı için ayrı mailbox bulunur. Mutlaka olması gereken rollerden biridir.

Client Access, diyelim ki iki kullanıcımız var (A1 ve A2). A1'den A2'ye mail atacaksınız. Attınız diyelim, A2'nin maile bakabilmesi gerekiyor ve okuması da gerekiyor. Maili açabilmesi için bir tane Client Access (CAS) kurulu olması gerekiyor. Outlook, Thunderbird gibi e-posta istemcisiyle maillerinizi görebilirsiniz. Ama nasıl? Önce Client Access'e erişiliyor, ardından CAS, sizi sunucuya yönlendiriyor. Yani mailleri görmek için CAS şart bir roldür.

Hub Transport nedir, şirket içi mail teslimatından sorumlu diyebiliriz. Örneğin A1 ve A2 kullanıcısı var. A1'dn A2'ye mail atarken direkt iletilmiyor. Orada bir teslimat sorumlusu var. Işte bu Hub Transport. A1'deki maili alıyor A2'ye iletiyor. Postacı gibi yani. Şirket içi mi yalnızca diye sorabilirsiniz. Şirket dışı olan farklı bir rol var. Gerekli bir rol yani.

Unified Messaging gerekli bir rol değil, isteğe bağlı. Sesli mail ile ilgili işlemler yapıyor. Örneğin bir tane telefon numarası var. Aradınız, "yeni maillerin var okuyayım" diyor. Sana mailleri okuyor, cevap olarak bir şeyler de söyleyebiliyorsunuz, ardından kime atmak istiyorsanız onu söylüyorsunuz. Unified Messaging servisi de o kişiye atıyor, dinliyor.               Yani bundan sorumlu. Kısacası sesli mail alıp göndermekle sorumlu. Ayrıca bunun için telefon santrali gerekiyor. Ortamda mutlaka olmasına gerek yok.

Son rolümüz Edge Transport. Diğerlerinden daha farklı bir rol.

Az önce bahsettiğim 4 rol için de DOMAIN ŞART. Ama Edge Transport için şart değil. Amacı dışarıya mail atmak. Şirket içi değil yani. Hub Transport mecbur kalındığında dışarıya da mail atabilir.

Hub Transport domaindeki bir makine olduğu için dışarıya açtığınızda, günün birinde Exchange Server'da bir açık olursa, dışarıdan birisi bir şeyler deneyebilir. Exchange'i olan bir makine, aynı zamanda domain'deki bir makine. Böyle bir ortamda hub trasport'un mail atmaması gereken bir ortamda Edge Transport kullanırsınız. Bu sefer dışarıya mail atması için Edge'yi yetkilendiriyorsunuz. Yani şöyle, hazırladığınız bir mail dışarıya gidecekse maili hazırlayıp hub transporta veriyoruz. Orada Edge'ye gidiyor. Edge'den ise dışarıya gidiyor. Farkındaysanız hub transport dışarıya çıkmadı. Edge Transport dışarıya maili gönderiyor, dışarıdan gelen maili alıyor. Bu arada Edge Transport'u domaine dahil edebiliyorsunuz. Ama dahil etmemenizi şiddetle öneriyorum.

Edge Transport'un üzerine gerekli uygulamaları kullanarak anti-spam gibi bileşenler kullanabilirsiniz. Yani daha baştayken spam mailleri engelleyebiliyorsunuz.

Özetleyecek olursak, mutlaka olması gereken 3 rol:

Hub transport: Şirket içi mail atıp almaktan sorumlu. Mecbur kalındığında dışarıya açıkabilir.

Mailbox: Mailboxları tutar.

Client Access:  Kullanıcılar maillerini okuyabilsin diye oluşan bileşen.

Bunların ortak özellikleri domaine bağlı olmasıydı.

Şart olmayan diğer iki rol:

Unified Messaging: Sesli mail kontrolü.

Edge Transport: Dışarıya mail atıp alır. Domainde olabiliyor ama domainde olmaması daha yararlı.

Edge Transport ek maliyet olarak gözükebilir. Ama getirileri daha fazla. Anti-spam gibi özelliklere sahip.

Bu bilgileri öğrendikten sonra kurulumuna geçebiliriz. Diğer makalelerimizde kurulumu yapacağız.