Günümüzde yaygın kullanılan bir çok ağ teknolojisi bulunmakta. Bu teknolojiler birer protokoldür, verileri taşımakla yükümlüdür. Protokoller yalnızca iletişim protokolünde oluşmuyor. Bir de veri taşıyan protokoller bulunmakta. Şöyle açıklık getirebiliriz, sizin iletişim kurmanız için TCP/IP gibi protokollere ihtiyacınız vardır. Ancak ağdaki paketlerin bir istemciye ulaşabilmesi için ağ teknolojilerine ihtiyaç duyulur. TCP/IP, NetBEUI gibi iletişim protokolleriin veri paketlerini, veri taşıyıcı protokollere verir, sürüven başlar. Bu olay encapsulation olarak adlandırılır.

Bu teknolojileri sıralamak gerekirse:
- Ethernet
- Token Ring
- ATM (Asynchronous Transfer Mode – Asenkron Veri Aktarımı Modu)
- FDDI (Fiber Distributed Data Interface – Fiber Üzerinde Veri Aktarım Standardı)
- Frame Relay
şeklindedir.

Ethernet

Ethernet, bir veri paketinin bir yerden farklı bir yere nasıl ve hangi yolları izleyerek gittiğini belirtmektir. Bu sisteme uygun ağ cihazları, işletim sistemleri, ethernetin diğer parçalarıdır. Bir ağı farklı bir ağdan ayıran bir özellik, başından da söylediğim gibi veriyi nasıl ve hangi yolları izleyerek götürmesidir. Ethernet genellikle ofislerde, labaratuvarlarda vs. gibi yerlerde kullanılır ki mantıklı olan da budur. Ethernet denildiği zaman akla ağın her şeyi gelir. Bir yere gittiğimizde, yanımıza USB Wireless adaptörü taşıdığımızı düşünürsek, aslında biz bir ethernet parçasını götürmüş oluyoruz. Bir çoğumuz bu teknolojiye bağlı cihazları kullanıyor. Farklı bir misal ile, ağ kabloları aynı zamanda Ethernet'in bir parçasıdır. STP veya UTP gibi kablolar Ethernet standartı ile gelmişlerdir.

Token Ring

Yapısı itibariyle yıldız topolojisidir ancak gelin ve görün ki merkezde olan cihaz verileri kapalı bir ağ gibidir. Yani veriler her istemciye teker teker gönderilir. Bunun sebebi güvenliktir. Bir istemciden birden fazla veri gereksiz yere gider. Fakat veri kaybı çok azdır. Çok önemli verilere sahip firmalar bu teknolojiyi kullanır ancak günümüzde pek yaygın olarak kullanılmamaktadır. Bunun sebebi yavaşlığıdır (eski internet teknolojileri için geliştirilmiş, daha sonradan yenilenmemiş). Bu ağ teknolojisinin merkezinde bir ağ cihazı (switch, hub gibi) vardır. Bilinir ki yıldız topolojisinin yapısında da var ancak bu teknoloji yıldız topolojisindeki gibi çalışmamakta. Bunun nereden anlıyoruz? Çünkü yıldız topolojisinde bir istemci, farklı bir istemciye veri gönderecekse, bunu switch gibi cihazlar üzerinden yapıyor, daha kısa sürede veri aktarımı sağlanmış oluyor. Ancak token ring'de bütün istemcilere gitmekte. Veri paketi gönderilirken diğer istemcilerden de geçer, eğer onlardan birinin ise onu kabul eder, değilse kabul etmez, diğer istemciye geçer.



Token ring'in merkezinde bulunan ağ cihazına MSAU (bkz: multistation access unit) denilmektedir. Gönderilen veri paketinin, ağda dolaşımına token ismi veriliyor. Ring ise halka manasına geliyor. Bu veri paketinin (Token'in) ağda dolaşmasına ise Token Passing deniliyor. Bu teknolojiyi kullanarak 4-16 Mbps hızları arasında bir veri aktarımı sağlanabilir.

ATM

ATM (Asynronous Transfer Mode), günümüzde çok yaygın kullanımı olabir ağ teknolojisidir. Tarihçesine baktığımızda 1988 yılında CCITT tarafından geliştirildiği görülüyor. ATM, her türlü veriyi (telefon hattı, ses, tv, ağ vb.) taşıması için oluşturulmuştur. Bir tür standarttır. Paket anahtarlama (packet switching) yapar. Bu sayede bir ağdaki veriyi parçalar haline getirip, teker teker ayrı yollar üzerinden gönderir ve nereye gidecekse, oraya götürüp, orada birleştirir. Bu sayede veri hızlı ve bütün bir halde ulaşmış olur.



Bu teknolojiyi genellikle günümüzde bankalar kullanmaktadır. Yüksek maliyetli bir teknolojidir. WAN'lar üzerinde kullanılır. Çok yüksek hızlıdır. Hızı 155-622 Mbps arasında değişir.

FDDI

Tarihçesine göz attığımızda, 1986 yılında ANSI X3T9 5. komitesi tarafından tanıtılmış. Kullanım amcı 100 Mbps ve üzerindeki verileri aktarmak içindir. Haliyle bu verileri fiber optik kablolarla yapar. Token Ring teknolojisinin alternatifi olarak tanıtılmış.



Çalışma mantığı, iki kapalı hat üzerinde ve ters yönde hareket eden veri yoğunluğuna göre yapılandırılmış. Bu hatlardan bir tanesi boştur. Diğeri ise veriyi taşır. Eğer ki veriyi taşıyan hatta sorun olduğunda ikinci hat devreye girer ve veriyi ters yönde taşır. Başta belirtmiştim, Token Ring teknolojisine alternatif olarak sunulmuştu. Haliyle bu teknoloji içinde. Bunun için hatlarında Token paketlerini de kullanır. Veri her istemciden geçer. Token Ring'den farkı, çok yüksek hıza ve çok yüksek güvenliğe sahiptir. ATM'de olduğu gibi bunda da hız 155-622 Mbps arasındadır. Ancak ATM kadar gelişmiş değildir.

Frame Relay

Çalışma mantığında, paket anahtarlama yatmakta. Verileri böyle taşır. Değişken paketlerin kullanıldığı bir aktarım teknolojisidir. Ağdaki bir noktadan diğer noktaya bir veri gönderilir. Lakin bu verinin gittiği yolu, gönderileceği nokta tarafıdan bilinmiyor. Bunun sayeside ağdaki yoğunluk kolayca gözlemleniyor ve düzenlenebiliyor. Veriler daima aynı yoldan gönderiliyor.

Ülkemizde Türk Telekom'un Frame Relay ağı bulunuyor. Dileyen bu ağdan bir hat kiralayabiliyor. Ne kadar veri gönderiyorsanız, o kadar ücret ödüyorsunuz. Internet'teki kotalı teknoloji gibi, ülkemizde şu an kota başına 10 lira ise, kotayı ne kadar kullanırsanız, o kadar ödersiniz.

Ağ teknolojileri sayesinde bugün bir çok ülke gereğinden fazla işlem yapabilmekte ve her türlü veri aktarımı yapmaktadır.

Recep ŞERIT