Yarı Iletkenler ve Diyot 1057910579 okunma
Temel devre elemanlarını anlatmaya devam ediyoruz. Bu yazımda Diyotlardan bahsedeceğim. Yalnız diyotlar konusuna girmeden önce elektronikte yaygın olarak kullanılan diyot, transistör gibi devre elemanlarının kaynağını oluşturan germanyum ve silisyum'dan bahsedeceğiz. Silisyum ve germanyum'dan önce de iletken, yalıtkan ve yarı iletken maddelere şöyle bir göz atalım.
Iletken, Yalıtkan ve Yarı Iletken Maddeler
Elektrik akımına karşı çok küçük direnç gösteren malzemeler iletken, elektrik akımına karşı çok yüksek direnç gösteren malzemeler yalıtkan denir.
Yarı iletken maddelerin en belirgin özelliği, dış yörüngelerinde 4 elektron bulundurmalarıdır. En önemli iki ayarı iletken germanyum ve silisyum’dur. Bu iki element elektronikte
yaygın olarak kullanılan diyot, transistör gibi devre elemanlarının kaynağını oluşturmaktadır.
N ve P Tipi Yarı Iletkenler
- Silisyum veya Germanyum dış yörüngesinde 5 elektron bulunan bir atomdan (ör: Arsenik) çok az miktarda eklendiği zaman N tipi yarı iletken elde edilir.
- Silisyum veya Germanyum dış yörüngesinde 3 elektron bulunan bir atomdan (ör: Galyum) çok az miktarda eklendiği zaman P tipi yarı iletken elde edilir.
Polarmasız (Kutuplamasız) P-N Yüzey Birleşmesi
P-N yarı iletkenleri birleşince birleşim yüzeyine yakın yerdeki verici atomların elektronları alıcı atomların oyuklarıyla eşleşir. Alıcı atomları elektron aldıkları için negatif iyon durumuna, verici atomlar elektron verdikleri için pozitif iyon durumuna geçerler. Birleşim yüzeyinde engel bölgesi olarak adlandırdığımız bir alan oluşur.
A: Alıcı atomlar D: Verici atomlar
Polarmalı (Kutuplamalı) P-N Yüzey Birleşmesi
P-N yüzey birleşimi doğru ve ters yönde olmak üzere iki şekilde kutuplandırılır.
- Doğru yönde: Gerilim kaynağının pozitif kutbunun P maddesine, negatif kutbunun N maddesine bağlanmasıyla elde edilir.
- Ters yönde: Gerilim kaynağının negatif kutbunun P maddesine, pozitif kutbunun N maddesine bağlanmasıyla elde edilir. Bu durumda birleşim yüzeyindeki engel bölgesi genişler, akım geçişi olmaz. Yalnız sızıntı akım olur.
DIYOT
Diyodun iletime geçmesi:
- Eğer anot-katot arası gerilim silisyum diyotlar için yaklaşık olarak 0,7V'un üzerindeyse diyot anottan katoda doğru iletime geçer.
- Eğer diyodun anot ucundaki gerilimi katot ucundaki gerilimden daha büyükse diyot iletime geçer.
1) Kristal Diyotlar
Kristal diyotlar çoğunlukla alternatif gerilimin doğrultulması gereken yerlerde ya da elektronik devrelerin kısa devreden korunması istenen yerlerde kullanılır.
2) Köprü Diyot
3) Zener Diyotlar
4) Foto Diyotlar
5) Işık Yayan Diyotlar
Çalışma ilkeleri kristal diyotla aynıdır. Iki türde inceleriz:
a) LED’ler
b) Enfraruj Diyotlar
Insan gözünün göremeyeceği frekansta ışık yayan diyottur. Çalışma ilkesi LED’le aynıdır. Uzaktan kumandalı sistemlerin verici kısmında kızıl ötesi bilgi iletimi sağlamak amacıyla kullanılır
Yarı Iletkenler ve Diyotlar konusundan da anlatıcaklarım bu kadar. Faydalı bir yazı olduğunu umuyorum.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere..
Ertan GÜVEN
BİR YORUM YAZIN